گاز ایزوبوتان

گاز ایزوبوتان یا گاز متیل پروپان با فرمول مولکولی  ISO-C4H10 چهارمین عضو خانواده آلکان ها به شمار می آید که در آن سه کربن بصورت خطی و یکی از کربن ها به صورت شاخه دار به کربن شماره 2  وصل می باشد.
جرم مولکولی ایزو بوتان  58.12gr/mol  است.
گاز ایزوبوتان در شرایط فشار و دمای استاندارد بصورت گازی بی رنگ ، بی بو ، غیر سمی و بسیار قابل اشتعال است.
شایان ذکر است گاز ایزوبوتان را با اضافه کردن اتیل مرکاپتان بودار می کنند ( بوئی شبیه تخم مرغ گندیده ) تا هنگام حمل و نقل در صورت نشتی به سرعت قابل تشخیص باشد.
گاز بوتان در حالت مایع سبکتر از آب و در حالت گازی سنگین تر از هوا می باشد.
از اختلاط 50 تا 90 درصد این گاز با گاز پروپان، گاز مایع ( LPG )به دست می آید.

تولید گاز ایزوبوتان

برای تولید هیدروکربن ها از جمله گاز ایزوبوتان دو روش وجود دارد .
1-    جداسازی بر اساس ایجاد تعادل فازی بین بخار و مایع که در این روش بر اساس تفکیک عناصر فرار از هیدروکربن های سنگین تر بر اساس تعادل فازی بین بخار و مایع عمل جداسازی انجام می شود.
2-    جداسازی بر اساس اختلاف نقطه ی جوش هیدروکربن ها که در این روش جداسازی بر اساس اختلاف در نقطه ی جوش هیدروکربن ها صورت می پذیرد.

کاربرد ها ی گاز ایزوبوتان

1.    استفاده از گاز ایزوبوتان در صنعت پتروشیمی
2.    استفاده از ایزوبوتان در کنار گاز آرگون در شمارشگر گایگر
3.    استفاده از ایزوبوتان بعنوان یک نیروی محرک در افشانه ها
4.    استفاده از ایزوبوتان بعنوان گاز تبرید ( دراین صنعت گاز ایزوبوتان با نام تجاری گاز R600 شناخته شده و به فروش می رسد )
5.    استفاده از ایزوبوتان بعنوان آشکارساز در فلورسانس اشعه ی ایکس

ترکیبات گاز ایزوبوتان

در صنعت از گاز ایزوبوتان هم بصورت خالص و هم به صورت ترکیب با گازهای دیگر استفاده می شود .
یکی از معروفترین و پرکاربردترین ترکیبات گاز ایزوبوتان مخلوط گاز ایزوبوتان و گاز نرمال بوتان است که با نام تجاری G30 به فروش می رسد که در تست های مربوط به سیستم های گرمایشی بسیار پر کار برد است .
مخلوط گازی G30 از 50% گاز ایزوبوتان  و 50%  گاز نرمال بوتان تشکیل شده است.

اطلاعات ایمنی گاز ایزوبوتان

محل نگهداری گاز ایزوبوتان باید دارای تهویه مناسبی باشد . گاز ایزو بوتان تحت فشار است لذا حتما باید از لوازم تقلیل فشار استفاده کرد . اگر فرد مدتی در تماس با گاز ایزوبوتان باشد احتمال آسیب سیستم عصبی اش بالا خواهد بود. استنشاق گاز ایزو بوتان سبب بی حالی ، خواب آلودگی ، مشکلات قلبی ، نوسان در فشار خون ، از دست دادن موقت حافظه و در نهایت ممکن است به خفگی و مرگ فرد منجر شود.
گاز ایزوبوتان قابل اشتعال است و در صورتی که غلظت اکسیژن در محیطی که گاز ایزوبوتان وجود دارد، بالا باشد باعث انفجار می شود، لذا در انبارش و نگهداری این سیلندرها  می بایست نهایت دقت و توجه را  داشت و به هیچ وجه نباید در کنار سیلندرهای اکسید کننده مثل گاز اکسیژن و گاز نیتروس اکساید ذخیره نشود.
همچنین سیلندرها می بایست از گرما و جرقه به دور باشند و در حمل و نقل آن ها نهایت دقت و توجه به کار گرفته شود.
گاز ایزوبوتان بر روی پوست تاثیری ندارد ولی مایع آن  بدلیل سرمای زیادی که تولید می کند باعث آسیب پوست می شود.
 گاز ایزوبوتان بدلیل اینکه برای خنک سازی و سرمایش هم استفاده می شود لذا می بایست از تماس ایزوبوتان مایع و پوست جلوگیری شود .

فروش گاز ایزوبوتان

گاز ایزوبوتان بدلیل اینکه یک گاز وارداتی است در سیلندرهای 50 لیتری به فروش می رسد و چون فشار بالائی ندارد به صورت کیلوگرمی به مشتریان عرضه می شود.

گاز ایزوبوتان معمولا با خلوص 99.9% گرید 3 ، 99.5% گرید 2.5 و 99% گرید 2 به فروش می رسد.

استاندارد رنگ سیلندر گازایزوبوتان

سیلندرهای گاز ایزوبوتان  بدلیل آتش زا و خطرناک بودن یکپارچه قرمز رنگ می باشند.

استاندارد شیر سیلندر گاز ایزوبوتان

سیلندرهای گاز ایزوبوتان  بدلیل آتش زا بودن دارای شیر چپ گرد می باشد .
شیر سیلندرهای ایزوبوتان معمولا DIN1 و یا BS4 می باشد.